Moet ik financieel advies inwinnen of kan ik ook zonder advies een product afsluiten?

Er is geen wettelijke verplichting tot het afnemen van financieel advies. Als je zelf de precieze specificaties van een product kent en weet dat dit past bij je eigen situatie kun je er voor kiezen om geen advies af te nemen, maar alleen gebruik te maken van het bemiddelen door een financieel dienstverlener. Dit wordt execution only dienstverlening genoemd.

Maar let op: deze vorm van dienstverlening is maar voor enkele consumenten geschikt. Het is niet zo eenvoudig om een goede inventarisatie en analyse van de eigen persoonlijke financiële situatie te maken. Dit vereist naast inzicht in je eigen situatie ook actuele kennis van wet- en regelgeving op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid en pensioenen. Naast deze kennis moet dan ook de werking van complexe financiële producten worden doorgrond. Dit is, zoals het woord complex al aangeeft, niet eenvoudig.

Als je al ergens anders een advies hebt gekregen (bijvoorbeeld van een financieel planner op urenbasis), kan execution only dienstverlening op zijn plaats zijn.

Risico: zonder goed advies geen passend product

De AFM raadt consumenten aan zich goed te beraden of execution only dienstverlening wel een geschikte vorm van dienstverlening is. De kosten zijn op de korte termijn lager dan bij advies, maar de kans dat een niet passend product wordt gekocht neemt ook toe. Niet passend kan betekenen dat het product niet doet, wat je denkt dat het doet, maar het kan ook zijn dat het verkeerde risico is afgedekt. Als jaren later blijkt dat het product niet passend is, kan dat een flinke schadepost opleveren. Als je twijfelt over je eigen kennis over deze materie, neem dan geen risico en laat je adviseren door een financieel adviseur.

Ook aan execution only dienstverlening zijn kosten verbonden

Zoals de voorstellen er nu uitzien, verandert er voor lopende producten, zoals een hypotheek, niets. Als de hypotheek is afgesloten op basis van provisie, dan blijft de financieel adviseur ook na inwerkingtreding van het provisieverbod, zijn doorlopende provisie ontvangen. Dit wordt de eerbiedigende werking genoemd.

Met de inwerkingtreding van het provisieverbod verandert er ook het nodige aan execution only dienstverlening. Allereerst moet je als consument bij het execution only afsluiten van de producten waarvoor het provisieverbod geldt, een toets afleggen. Met de toets wordt je kennis en ervaring getoetst op het gebied van het complexe financiële product dat je wilt afsluiten. De toets waarschuwt als uit de antwoorden blijkt dat je niet genoeg kennis of ervaring hebt met het financiële product dat je wilt afsluiten.

Daarnaast mag bij producten waar het provisieverbod voor geldt ook bij execution only dienstverlening geen provisie voor de bemiddeling in deze producten meer aan bemiddelaars worden betaald. Dit betekent dat de consument de bemiddelaar alleen rechtstreeks kan betalen voor werkzaamheden bij deze producten. Banken en verzekeraars die op deze manier deze producten aanbieden, moeten de distributiekosten apart in rekening brengen bij de consument. Dit betekent dat deze kosten niet meer in de productprijs mogen worden opgenomen.

Het provisieverbod geldt voor deze producten:

• Hypothecair krediet
• Betalingsbeschermers
• Overlijdensrisicoverzekeringen
• Individuele arbeidsongeschiktheidsverzekeringen
• Uitvaartverzekeringen
• Beleggingsverzekeringen
• Bankspaarproducten
• Deelnemingen in beleggingsinstellingen en levensverzekeringen.

Na invoering van het provisieverbod blijven er nog een aantal bank- en verzekeringsproducten waarvoor financieel dienstverleners door middel van provisie door aanbieders mogen worden beloond, zoals bijvoorbeeld schadeverzekeringen en spaarrekeningen. De financieel dienstverleners die adviseren of bemiddelen in schadeverzekeringen, zijn verplicht je te vertellen hoeveel provisie zij voor deze producten ontvangen als jij daar naar vraagt.